Hình thức hợp đồng dân sự đạt chuẩn 2025

Hình thức hợp đồng dân sự là cách thức thể hiện sự thỏa thuận giữa các bên nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Theo Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự có thể được giao kết bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể, trong một số trường hợp phải công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo hiệu lực pháp lý. Việc tuân thủ đúng hình thức giúp hợp đồng hợp pháp và tránh rủi ro khi xảy ra tranh chấp.

Khái niệm hợp đồng dân sự

Theo Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Hợp đồng dân sự được áp dụng rộng rãi trong đời sống — từ mua bán, tặng cho, vay mượn, thuê nhà, chuyển nhượng đất đai, cho đến dịch vụ và hợp tác kinh doanh. Đây là nền tảng pháp lý đảm bảo quyền tự do, bình đẳng và cam kết giữa các chủ thể trong quan hệ dân sự.

 Hình thức hợp đồng dân sự là gì?

Hình thức hợp đồng dân sự là cách thức thể hiện sự thỏa thuận giữa các bên tham gia giao dịch, qua đó xác định nội dung, quyền và nghĩa vụ của các bên.

Việc lựa chọn hình thức hợp đồng phải tuân thủ quy định pháp luật, vì đây là căn cứ để xác định tính hợp pháp và hiệu lực của giao dịch dân sự.

 Các hình thức hợp đồng dân sự theo quy định hiện hành

Căn cứ Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự có thể được xác lập dưới ba hình thức chủ yếu sau:

 Hợp đồng dân sự bằng lời nói

Đây là hình thức giao kết phổ biến, đơn giản và nhanh chóng. Các bên chỉ cần thỏa thuận miệng về nội dung, quyền và nghĩa vụ.

🔹 Đặc điểm:

  • Không cần lập văn bản, không công chứng hay chứng thực;
  • Thường áp dụng cho giao dịch nhỏ, hàng hóa giá trị thấp, hoặc thực hiện ngay;
  • Tuy nhiên, khó chứng minh nếu xảy ra tranh chấp.

Ví dụ: Bạn mượn bạn bè 500.000 đồng và hứa hoàn trả sau 3 ngày — đây là hợp đồng vay tài sản bằng lời nói hợp pháp.

Hình thức hợp đồng dân sự đạt chuẩn 2025
Hình thức hợp đồng dân sự đạt chuẩn 2025

Hợp đồng dân sự bằng văn bản

Hợp đồng bằng văn bản là hình thức được sử dụng phổ biến nhất trong các quan hệ dân sự, thương mại, và bất động sản.

🔹 Đặc điểm:

  • Ghi rõ thông tin các bên, nội dung thỏa thuận, thời hạn, giá trị, quyền và nghĩa vụ;
  • Có thể đánh máy, viết tay hoặc lập qua phương tiện điện tử (email, chữ ký số…);
  • Có giá trị pháp lý cao, dễ chứng minh khi có tranh chấp.

🔹 Trường hợp bắt buộc phải lập bằng văn bản:

  • Hợp đồng có giá trị lớn, phức tạp hoặc kéo dài thời gian;
  • Hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở, tài sản đăng ký quyền sở hữu;
  • Hợp đồng bảo đảm tài sản, chuyển nhượng, ủy quyền, thế chấp, bảo lãnh…

Ví dụ: Hợp đồng mua bán xe ô tô giữa hai cá nhân phải được lập thành văn bản và đăng ký sang tên tại cơ quan có thẩm quyền.

Hợp đồng dân sự có công chứng hoặc chứng thực

Một số loại hợp đồng bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực mới có hiệu lực pháp luật.

🔹 Căn cứ pháp lý: Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 và các luật chuyên ngành như Luật Đất đai 2013, Luật Nhà ở 2014, Luật Công chứng 2014.

🔹 Các trường hợp bắt buộc công chứng/chứng thực:

  • Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất;
  • Hợp đồng mua bán, tặng cho, thuê, thuê mua nhà ở;
  • Hợp đồng ủy quyền liên quan đến bất động sản hoặc tài sản có giá trị lớn.

🔹 Ý nghĩa:

  • Xác nhận tính hợp pháp, minh bạch và ràng buộc của giao dịch;
  • Hạn chế tranh chấp, giả mạo hoặc lạm dụng hợp đồng;
  • Là điều kiện để hợp đồng có hiệu lực thi hành tại Tòa án.

Ví dụ: Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất phải được công chứng tại Văn phòng công chứng theo quy định của Luật Đất đai.

Giá trị pháp lý của hình thức hợp đồng dân sự

Hình thức hợp đồng dân sự không chỉ là hình thức thể hiện thỏa thuận, mà còn là điều kiện có hiệu lực của giao dịch trong nhiều trường hợp.

  • Nếu pháp luật không yêu cầu hình thức cụ thể, hợp đồng dân sự vẫn có hiệu lực dù được thể hiện bằng lời nói hay hành vi.
  • Tuy nhiên, nếu pháp luật yêu cầu bằng văn bản, có công chứng hoặc chứng thực, mà các bên không tuân thủ, thì hợp đồng có thể vô hiệu về hình thức (theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015).

Ví dụ: Hai bên chỉ thỏa thuận miệng về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không công chứng — giao dịch này vô hiệu do vi phạm hình thức.

Hậu quả pháp lý khi hợp đồng dân sự vi phạm về hình thức

Khi hợp đồng dân sự không tuân thủ đúng hình thức theo quy định, hậu quả pháp lý có thể gồm:

  1. Hợp đồng bị tuyên vô hiệu, các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
  2. Thiệt hại phát sinh phải bồi thường nếu gây tổn thất cho bên còn lại;
  3. Không được cơ quan có thẩm quyền công nhận hoặc bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.

Tuy nhiên, theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015, nếu hợp đồng đã được thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ, Tòa án có thể công nhận hiệu lực dù vi phạm về hình thức.

Căn cứ pháp lý về hình thức hợp đồng dân sự

  • Bộ luật Dân sự 2015:
    • Điều 116: Giao dịch dân sự
    • Điều 119: Hình thức giao dịch dân sự
    • Điều 129: Giao dịch vô hiệu do vi phạm hình thức
  • Luật Công chứng 2014
  • Luật Đất đai 2024
  • Luật Nhà ở 2014

Kết luận

Hình thức hợp đồng dân sự là yếu tố quan trọng quyết định hiệu lực pháp lý của giao dịch. Tùy theo giá trị và tính chất hợp đồng, các bên có thể lựa chọn bằng lời nói, văn bản hoặc công chứng/chứng thực.

Để đảm bảo quyền lợi và tránh rủi ro pháp lý, nên ưu tiên lập hợp đồng bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực, nhất là với giao dịch tài sản có giá trị lớn hoặc liên quan đến bất động sản.

Hy vọng rằng những thông tin bài viết trên sẽ hữu ích cho bạn. Liên hệ Luật sư làm việc tại Văn phòng, chi nhánh ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Hà Tĩnh, Nhật Bản,… theo các phương thức sau:

Luật Minh Lang là một trong những Văn phòng luật sư chuyên tư vấn về luật dân sự hàng đầu tại Việt Nam. Với đội ngũ Luật sư giỏi, uy tín và chuyên nghiệp. Luật Minh Lang tự tin có thể giải đáp tất cả các câu hỏi liên quan đến lĩnh vực này. Chúng tôi có thể hỗ trợ bạn giải quyết thủ tục một cách nhanh chóng, đảm bảo quyền lợi tốt nhất ở tất cả các tỉnh thành của Việt Nam.

Bài viết liên quan

Đội ngũ luật sư

Lên đầu trang